Jewka Trzynczanka: Piyndzieśóntka
Już tymu je kupa roków. To żech jeszcze była we werku. Ci, lo kierych beje mowa, byli małżyństwym a też robili we werku. Un już mioł przed pyndzyjóm, Hanka sie rychtowała na kulaciny. Mieli gospodarkym i chowali gowiydź aji świnie. Jedna była specyjalnie chowano na piyndziesióntkym. Kormili jóm kozim mlykym i przizbiyrowali ji, co jyny mógli, aby szpyrka była na porym palców a miynsa było do forotu. Bo gości sie też kupa planowało. Jednak cało sichta a jeszcze rodzina aji znómi.
Hanka mówiła, że to zeżynóm wszecko do grómady, aby nie musiała nic w chałpie rychtować. Zol zamówili na sto ludzi. To wiycie, kiejsi były, a aji jeszcze sóm, dómy PZKO, kaj se możecie sami nawarzić ze swojigo materyjału. Napytała sie ku tymu kucharka a dzieuchi do pómocy aji z chyncióm do roboty.
Ale tóż ku tym nasim znómym. Rychtowali sie na gościnym ło sto szejść. świnia jeszcze fórt w chlywku chlaptała kozi mlyko, sierść sie ji świyciła, co ukazowało, że je zdrowo. Ale godziny już miała zrachowane, bo troki już były przismyczóne i wyparzóne na dworze. Kupa ludzi sie radowało na kwaśnóm kapustym z jelitami. To wiycie, dlo blokowych to je gościna. Podgarlina aji prezwórzt też były łobiecane. Dyć ze świnie je wszecko dobre, aji skura na bagancze ze żeleżnym dziubym, kiere muszóm nosić na ciynżkich betrybach.
Hanka se zebrała łorlap aji zetkym, aby wszecko bez problemów klapło. Masorz na piyrszóm patrónym położił trzista kilowóm świniym na bok. Krew do jelit pochytali, bo jelita muszóm mieć świńskóm krew. Inaci by to była bryja. Masorz był aji fajny kuchorz, tóż wóniało na pół dziedziny, a jak był wiater, to jeszcze dali. Szpyrka była na trzi palce, miynsa też kupa. Kozi mlyko zrobiło swoje. Jelit narobili ze dwiesta, aby nie chybiało i było aji na wysłóżkym.
Już to było zimowym czasym, tóż sie nie musieli boć, że by sie cosi zepsuło. Jelita były pieknie naukłodane we wasztroku, jyny czakały, aż sie jejich świycónce grzbiety bedóm paradować na talyrzu z kisłóm kapustóm. Kucharki napiykły przes piyncet kołociczków, aby nie chybiało.
Hancin już też tydziyń pocióngoł, bo ze strachu, aby nie łomarodził, spłókowoł chroboka. Mioł taki zwyk, że jak był fest pod paróm, to nie nocowoł w izbie, ale na starej łotomanie we warzkuchni. Dziyń przed gościnóm ale z masorzym zabalandrzili i we warzkuchyni sie napili do niymoty. To wiycie, po drugi noczni, niewyspany i urobióny, tóż potym wiela nie trzeba. Masorz pozbiyroł wercajg, Hanka go wypłaciła i napakowała wysłóżkóm. Tyn jeji społ przi stole, tóż go niechała. Chynyła na niego staróm dekym, że sie jisto łopamiynce, przekludzi sie na łotomanym i bedzie pokój. I tak by sie stało, dyby se zamiast na łotomanym nie legnył do wasztroka z jelitami.
To wiycie, fajnie to perowało, szpilki co prowda sym tam żgały, ale jelitka były jeszcze cieplutki i pieknie grzoły. Porym razy sie we wasztroku zwyrtnył i leżoł w prejcie. Rano, jak sie łopamiyntoł, jeszcze w mónterkach aji baganczach, to go łomało szlag nie trefił. Prejt mioł w gaciach aji za koszulóm. Wszyndzi miynkutko. Zaczón wrześcieć: „Staro, pój tu! Gdosi mie chynył do jelit!“ Hanka, jak zeszła do piwnice, krwie by sie w ni nie dorzezoł. Ło mało jóm nie krzysili. Dziwgła na chłopa ni jyny rynkym, ale aji mietłym i waliła go głowa nie głowa. Natargła mu ucho i na starej chirurgii we werku mieli co robić, aby mu go ku głowie przisili i nie skóńciło w prejcie.
Zamiast jelit była wieprzowina. Jyny kury miały jelitowóm gościnym na porym dni a my śmiychu na dłógi roki. Na gościnie sie wszecy fajnie bawili, tańcowali, jedli, pili a nad ranym sie rozchodzili. Każdy dostoł wynzełek z wysłóżkóm na drugi dziyń.
Nigdy na tych dwóch pogodnych ludzi nie zapómnim, chociaż już downo nie sóm miyndzy nami. Jak widzim kaj jelita, to se wdycki na nich spóminóm i biere mie śmiych. No, dzisio isto żodnymu nie grozi, aby se pościeloł do wasztroka, kaj je dwiesta jelit i kómpletnie jich zmasakrowoł.
O autorce: Eva Szczerbová, rozená Suszková, se narodila 17. září 1938
v Písku u Jablunkova. Její matkou byla lidová vypravěčka Marie Suszková, známá
jako Chraścinka z Pustek. Ve svých patnácti letech začala pracovat v železárnách v Třinci, kde byla zaměstnána až do roku 1994. Pravděpodobně i pod vlivem své matky se začala poměrně brzy věnovat také psaní. Nejprve psala tzv. do šuplíku, od roku 2007 publikuje pod pseudonymem Jewka Trzynczanka.
Děkujeme autorce a vydavateli – spolku Ducatus Teschinensis – za souhlas s publikováním na našem portálu vybraných povídek z knihy Jako sie tyn żiwot zmiynio, kterou lze zakoupit v regionálních knihkupectvích.
Komentáře
