Jan Żmija z Rzeki: Ło silnym Czyżu z Nydku
Było to za Maryje Terezyje. Słyszołech to łod taty, a tata łod starzika. Prziszeł roz herkules do Cieszina na zómek. Mioł trzi metry dziesiyńć, bót półdrugigo metra. Chcioł sie zapaskować z chłopami.
Tu była ałe biyda. Najwiynkszi był Niedoba masorz łu Hynzlera w Cieszinie. Mioł dwa metry piyńć. Joch go znoł! Tyn Niedoba, jak go ale łuwidzioł, polynkoł sie i łuciyk.
Poleśny Szałerda z Cieszina ze zómku rozesłoł po feszterach, jeśliby kiery leśny chłop nie szeł sie paskować z tym herkulesym. Nó i zgłosił sie w Nydku Czyż. (…) A tyn Czyż był taki mały chłopek, tajak jo, jyny trochym sporszi.
W Cieszinie na zómku były pełne galeryje ludzi, widzów co niemiara. Chłopek prziszeł w kyrpcach, we wałaszczokach. To były taki sukiynne galaty, słóńce to nie przegrzoło, a zaś w zimie mróz przez to nie przeszeł.
W Cieszinie sie łoba prziwitali, podali se rynki i ściśli sie porzóndnie. Ale tyn Czyż tak ścis tego herkulesa, że mu aż z miyndzy palców krew piskła po ścianach. Potym se po razie cupli nogóm. Jak herkules cupnół bótym, to łodlecioł wszystek puc z powały i ze śción. A jak cupół Czyż kyrpcym, złómała sie delina na podstrzodku, jedyn kóniec wylecioł do wyrchu na galeryje, i skalycził tam dwacet panów.
Potym sie dziepro zapaskowali.
Herkules był wielki i musioł sie moc zgibać. Czyż był mały, wloz mu miyndzy nogi, potym go dźwignół na głowie, herkules sie przewrócił, rznół głowóm ło ścianym i zabił sie.
Nó i było potym krziku, joweju, że miasto Cieszin łubogi, derekcyj ksiónżynco też łubogo, a herkulesa trzeba było pochować. Siuda na Bobrku, nejłacniejszy stolorz, mioł zrobić trówłym dlo tego herkulesa. Ani ni mioł tak dłógich desek. A kopidoł mioł sztyry dni roboty z grobym. I tóż jakosi tego herkulesa pochowali.
Nó, ale teraz, co też tyn chłop beje chioł za chodnik i za tóm fatygym? Zómecki dyrektor sie gopytoł, co joduje, że je tak silny? Czyż mówi, że bób z kiszkóm. Tóż mu dali bobu. (…)
Vyprávění z knihy Śląskie opowieści ludowe Józefa Ondrusze (nakladatelství Wydawnictwo Okręgowe, Ostrava, 1963, I. vydání).
O autorovi publikace: Józef Ondrusz (1918 Darkov-1996 Stonava) byl učitelem, spisovatelem, kulturním expertem, etnografem, redaktorem a bibliofilem. Je autorem nebo spoluautorem 17 učebnic pro polské základní školy. Byl rovněž sběratelem živých lidových textů z celého našeho regionu (od Bohumína po Mosty u Jablunkova) – více jak 120 z nich najdeme právě ve zmíněné výše publikaci Śląskie opowieści ludowe.
Projekt Po naszymu na portalu je realizován díky finanční podpoře
Komentáře
